mitani

صدای سکوت بومیان آریای نژاد (بخش پنجم)

=========================================

در جستجوی میتانی ها

=====================

آنچه که به نام تاریخ ایران از طرف جوامع غربی به خورد ما داده شده حاصل نوشته های مورخان یونانی بوده که با نوشته های غرض الودشان ثابت کردند که به هیچ وجه دوست ایرانیان نبوده اند و این غرض ورزی آنان در تاریخ ایران پیش از مادها کاملا نمود پیدا می کند در واقع سرزمینی به نام یونان باستان وجود نداشت که تاریخ نگار داشته باشد پس انچه که از طرف مورخان یونانی به عنوان تاریخ ایران پیش از مادها شناخته شده است  تاریخی لغزان و نامطمعن است که تمام نوشته های آنها به پیروزی های دروغین اسکندر مقدونی ختم می شود

در جستجوی میتانی ها

=====================

یکی از شاخه های مادها که در هزاره دوم پیش از میلاد به کمک هم نژادان هوری دولت نیرومندی را در شمال شرقی میان رودان تشکیل دادند میتانی ها هستند .آنها از نخستین طلایه‌داران مهاجران آریایی در خاورمیانه محسوب می‌شوند

سرزمین میتانی کجاست؟

==================

سرزمین میتانی ها حاصل اتحاد اقوام یکپارچه ای که امروز همگی درست یا غلط خود را کرد می دانند میشده است و منطقه حضور آنها از زاگرس شروع میشد و شامل بخش هایی از ترکیه امروزی و شمال سوریه میشده است سرزمین اولیه میتانی در ابتدا به صورت کمان یا هلالی بوده است

اما دولت میتانی از سرزمین هلالی خود پا را فراتر گذاشته و شامل  شمال شرقی میان رودان و سرزمینی که از کرکوک تا کوههای زاگرس، از آشور تا مدیترانه (سوریه) را در بر می‌گرفت میشده است.میتانی ها اگر چه ادامه دهنده راه هوریان بودند اما صاحب دولتی قدرتمند شده بودند

 

ریشه یابی نام

==========

به نظر می رسد که واژه «میتانی» یک واژه بندی بومی باشد که در کتب مقدس (عتیق  و  جدید) حرّان نامیده شده است، گرچه این موضوع هنوز مورد بحث است. همچنین ممکن است که میتانی، دربرگیرنده یک جمعیت هوریانی، با یک نظام حکومتی اشرافی هندو آریایی بوده باشد  غیر از این نام دریاچه ارومیه در تورات به صورت ماتیان اورده شده است که نشانه حضور میتانی های هوری است همچنین در کتیبه های آشوری به جای کشور میتانی از کشوری مهری و مهران یاد می شود که نشانه جایگاه خورشید در تمدن میتانیست و به احتمال زیاد کلمه میتانی مشتق شده از کلمه مهران است

زبان میتانی‌ها

==========

نام‌ها و واژه‌هایی که از اسناد میتانی وجود دارند از دیدگاه زبان‌شناسی در مرحله‌ای هستند که هنوز انتقال از سین به  ه  که ویژگی زبان ایرانی در برابر زبان هندی است، صورت نگرفته است. اعداد هند و ایرانی در اسناد میتانی (متن هیتیان درباره اسب) به قرار زیر است:
«یک KA AIKA و اکا EKA
سه TRI تری(کلمه تری به جای سه نشان از حلقه های گمشده مشترک زبان فارسی و زبانهای اروپاییست)
پنج PANCA پانجا
هفت SAPTA ساپتا(هفتا)
نه NAVA نه وا» 
 محققی به نام هورزنی، آثار زبانهای بسیار نزدیک به زبان سوباری (Subari) یا قبایل آریایی میتانی زمانهای قدیم را با خط هیروگلیف موهنجودارو (دره رود سند) در یک مهر یافت که نشانه هم خانودگی زبان هند قدیم (آریایی) با ساکنان باستانی آسیای صغیر است
در رساله‌ای دربارهٔ تربیت اسب از کی کولی Kikulli از میتانی، بعضی اصطلاحات فنی دیده می‌شود که پس از تجزیه و تحلیل، پاره‌ای عناصر وابسته به سانسکریت در آن مشاهده شده است. به این زبان، متنی وجود ندارد ولی وجود چندین کلمات پراکنده، گواه بر آن می‌باشد که به زبان مزبور در روزگار هیتی‌ها تکلم می‌شده است.

نمونه کلمات: آیکا وارتاننا (یک چرخش)، تراوارتانا (سه چرخش)، پانتاوارتانا (پنج چرخش)، ستاوارتاننا (هفت چرخش)، وناواوارتاننا (نُه چرخش). مقایسه‌ی Eka و آیکا با فارسی: یک، خوزی: ایک،ki در سومری،

دلایل آریایی نژاد بودن میتانی ها

==============================

1- میتانی ادامه تمدن هوری های اریایی نژاد بودند

2- شاهزادگان میتانی که نام‌های آنها مانند دارندهٔ اسب بلند آشکارا نژاد و چهرهٔ آریایی آنها را معلوم می‌دارد کلمه اسب را ما در اسامی ایرانی نظیر گشتاسب و لهراسب و تهماسب و ویشتاسب می بینیم

3-در یافته‌های باستان‌شناسی، اشیا با ریشه آریایی و عوامل زبان ودایی (هندی) دیده می‌شوند

4-در آثار یافت شده در الامرنا، بغازکوی، نوزی، آلالاخ چهارم، نام‌ها و واژگان آریایی تا آغاز سده پانزدهم به دست آمده‌اند.

5- پادشاهان میتانی نام های آریایی داشتند برای مثال نام ۴ تن از پادشاهان میتانی، آرتاتاآما- شوات تارنا-آرتا آش شوما را - و دو اوش رات تا بود.از این نام ها می‌توان دریافت که سلطنت در آن کشور پایه و اساسی کاملا  ایرانی داشت

6-در سندی که مربوط به هزار و سیصد و هشتاد پیش از میلاد است شاه میتانی و مردمش، هاری Harri نامیده می‌شوند، مانند کتیبه‌های دوره هخامنشی که نهصد سال بعد داریوش و خشایارشا خود را ها ری یا(آریا)  نامیدند. طبقه حاکم میتانی، اشراق نظامی آریایی، «ماری یان نی  نامیده می‌شد که این نام هم معنی آریان امروزیست

7-نقش‌های قبری‌های مصری  که حاکی از نفوذ و ارتباط میتانی ها با فراعنه مصر است نشان می‌دهد که آن‌ها از‌نژاد پاک شمالی هستند که فرزندانشان کردهای شمالی‌نژاد ایرانی زبان مانده‌اند.

نتیجه گیری

================

-میتانی ها یکی از اقوام آریایی نژاد بودند  که دولت قدرتمندی را تشکیل داده بودند  شاخه ای از مادها محسوب میشوند و خدایان مورد پرستش انها حاکی از اصالت کاسپی های انهاست

-میتانی در شمال میان دو رود واقع، از نوزی (کرکوک امروزی) و رود دجله در خاور، تا مرکز سوریه (نوهَشّه) در باختر کشیده شده بود. مرکز آن در دره رود خبور قرار داشت و دارای دو تختگاه بود: تایته و وَشّوکَنّی، که در منابع آشوری آنها را تایدو و اوشّوکَنَه خوانده اند (وَسو خَنی به زبان سنسکریت به معنی معدن ثروت است). کشاورزی بدون آبیاری مصنوعی در تمام آن ناحیه امکان پذیر بود؛ از گاو، گوسپند و بز نیز استفاده می کردند. آب و هوای آن بسیار شبیه به آشور، و توسط جمعیت های بومی هوریانی و اَموری زبان، مسکون گشته بود.

-پایتخت میتانی شهری به نام واشو کان نی  (رأس العین امروزی) در نزدیکی سرچشمه رود خابور قرار داشت

-میتانی‌ها با هوریان ممزوج شده و پادشاهی میتانی را تشکیل داد

-در پادشاهی میتانی، اشراف جنگی، ارابه رانان و سران نیروی نظامی، که دارای زمینهای بزرگ بودند، پایگاههای اجتماعی فرمانروایی به شمار می‌آمدند. دولت میتانی، دولتی نظامی بود که شاه در رأس آن قرار داشت.

-پادشاهی به نام توشراتا که فرمانروای میتانیان در شمال غربی [آشور] بود، نینوا پایتخت آنان را گرفت و تا مدتی نگاه داشت.

-یکی از شهر‌های جنوبی پایتخت شهر نوزی (آراپ چا) بود که در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی کرکوک امروزی جای داشت. آثار شهرهای میتانی در جنوب در شهرهای دور گوی گال زو، در شمال تپه بیلا پیدا شد.

-سفالی که در حسنلو نزدیک دریاچه ارومیه پیدا شده است نشان می‌دهد که این منطقه پیش از نیمه هزاره دوم پیش از میلاد بخشی از منطقه فرهنگی هوریان و زیر نفوذ شاه میتانی بود. 

-در معاهده‌ای که بین پادشاه ختیان (هیتیان) و حاکمی از مردم میتانی منعقد شده، نام میتره Mithra (مهر)، وارونه Varuna، ایندره Indra، و نستیه Nasstia یاد شده، که همه خدایانی هستند که در میان خویشاوندان نزدیک میتانی شناخته شده بوده‌اند.  این قرار داد در حفریات بغازکوی به دست آمده است.از متون بغاز کوی آشکار می‌شود که تا این زمان اقوام هند و ایرانی خدایان مشترکی را می‌پرستیده‌اند.

-نزدیکی و شباهت میان آثار هنری لرستان با نقوش میتانی، نشانه‌ای از وجود پیوند تنگاتنگ قوی و هنری به علت وجود زمینه مشترک تاریخی، قومی و فرهنگی میان ساکنان سرزمینهای جامعه بزرگ شرق است. نقشهای سر سنجاقهای لرستان بیش از همه با نقشهای میتانی قابل مقایسه است. این نقش‌ها بی‌شک به طور غیر مستقیم و از طریق آشور به ایلام و لرستان رسید. هنر میتانی‌ها آنچنان در خاور میانه ریشه دوانیده بود که با سقوط امپراتوری میتانی نه تنها ناپدید نگردید، بلکه بسیاری از اجزا آن را آشوری‌ها جذب و به مرور روانه دیگر سرزمینهای خاورمیانه کردند. در واقع آشوری‌ها عامل حفظ و اشاعه هنر میتانی‌ها در خاور میانه بودند، و کاری که در زمان میتانی‌ها انجام نشد آشوری‌ها به بهترین وجه ممکن به انجام رساندند.

- قلمرو میتانی در زمان شاه «باراتارنا» (۱.۴۷۰ ۱.۴۵۰ ق.م) تا آراپخا در سرزمین آشور کشیده شد. او قلمرو پادشاهی میتانی را در باختر تا آلِپو (حلب) گسترده ساخت. ایالت کیزو واتنا در باختر نیز وفاداری خود را اعلام نمود و سرانجام، آراپخا و آشور در خاور، خراجگذار میتانی گشتند (۱.۴۶۰ ق.م).

-نکته جالب در مورد پادشاهان میتانی اینه که در طول دوران پادشاهی شوتارنا ی دوّم، پادشاهی میتانی به اوج نیرومندی خود رسید و آشور نیز همچنان خراجگذار میتانی بود. هیتی ها نیز تلاش می کردند تا به مرزهای شمالی میتانی بتازند اما از میتانی ها شکست خوردند.